Αυτή η Γαλλία που χαρίζει την καρδιά και τον ήλιο της
στο γηραλέο, κουρασμένο βρεταννικό λέοντα, περνούσε λίγο πριν βαρειές
και μαύρες ώρες. Η απελευθέρωση έγινε μέσα σε άθλιες συνθήκες. Αληθινές
σοβιετικές δημοκρατίες,επαναστατικές κομμούνες ξεφύτρωναν στο κέντρο και
τον νότο της Γαλλίας. Φρικτές ακρότητες βύθισαν στο πένθος και την
ντροπή την απελευθέρωση της χώρας. Το έγραψα και αλλού πως δεν είναι
δυνατόν να εξιστορηθή σήμερα αυτή η φρικτή σελίδα. Το ξαναλέω. Ύστερα
από ένα τέταρτο αιώνος, μια συνομωσία συμφερόντων εξακολουθούν να την
σκεπάζουν,ενώ τα αρχεία, που θα επέτρεπαν ,μια προσπάθεια για την
αποκατάστασή της, μένουν πάντα κλειστά. Τη στιγμή που αρχίζει η διήγηση
αυτή, οι φρικτότερες ακρότητες είχαν πάψει πια. Τα λυντσαρίσματα
σταμάτησαν. Οι δολοφονίες είναι πιο σπάνιες. Οι ιδιωτικές φυλακές
άδειασαν. Τα λαϊκά δικαστήρια,ενώ πλάι στο καθένα τους λειτουργεί κι ένα
πολιτικό τμήμα, που απαγγέλει την πρόσθετη ποινή εθνικής αναξιότητος, η
οποία κάνει ν' αναβιώνει ο πολιτικός θάνατος του αρχαίου δικαίου. Ένα
Ανώτερο Δικαστήριο έχει ορισθή για τα υψηλά πρόσωπα του πρώην γαλλικού
κράτους, από τον στρατάρχη Πεταίν ως τους ανωτέρους υπαλλήλους και τους
γενικούς γραμματείς. Επιτροπές εκκαθαρίσεων επεκτείνουν το δικαστικό
κολασμό σε όλες τις δημόσιες υπηρεσίες και σε όλα τα επαγγέλματα. Το
κοινό χαρακτηριστικό όλων αυτών των δικαστικών εξουσιών είναι ότι έχουν
για δικαστές ανθρώπους της Αντιστάσεως, δηλαδή πνεύματα που κατέχονται
ακόμη απο την μανία της μάχης, ανίκανα να ξεχωρίσουν την δικαιοσύνη απο
την εκδίκηση, και που επιδιώκουν συνήθως κάποιο πολιτικό
σκοπό,προσπαθώντας να μετατρέψουν την απελευθέρωση σε επανάστση. Όταν
ξεκινούν από μια τέτοια βάση, ακόμα και οι πιο νόμιμες ή οι πιο
αναγκαίες αποφάσεις τους, ξεπέφτουν ηθικά. Στις αρχές Μαΐου, πάνω απο
100.000 πρόσωπα περιμένουν την δίκη τους σε φυλακές κατάμεστες
περισσότερο κι απο τις φυλακές του 1793. Το δικαστήριο του Παρισιού,
αναστατωμένο απο το πλήθος των φακέλων που έχει ν' αντιμετώπισει,
χωρίσθηκε σε δέκα τμήματα. Τα νόμιμα εκτελεστικά αποσπάσματα δουλεύουν
απο τις 9 Νοεμβρίου, εγκαινιάζοντας τη δραστηριότητά τους με το βιογράφο
του Κλεμανσώ, Ζώρζ Συαρέζ. Δύο άλλοι συγγραφείς, ο Πώλ Σάκ του
"Μάχονται στη θάλασσα" και ο φιλολογικός πυρσός της γενεάς του, ο Ρομπέρ
Μπραζιγιάκ, 36 ετών, τουφεκίστηκαν. Ύστερα απο αυτούς : ο λιβελλόγραφος
Άνρι Μπερρώ, που πρότεινε να εξαναγκάσουν την Αγγλία σε υποταγή, είχε
την εξαιρετική τύχη να πέση σε καλή ημέρα του στρατηγού Ντε Γκώλ και η
θανατική του ποινή μετριάσθηκε. Στο δικαστήριο της Λυών, ο Σάρλ Μωρρά
αψήφησε τη δημοκρατία και τη δικαιοσύνη της με λόγια απίστευτης τόλμης,
δεν του επεβλήθηκε ωστόσο παρά η ισόβια κάθειρξη. Αντίθετα, το ίδιο
δικαστήριο καταδίκασε σε θάνατο τον πρώην νομάρχη του Ροδανού, Ανζελί,
που δεν είχε πάψει να προστατεύει την Αντίσταση, η κρίση είναι τόσο
άδικη που το εφετείο την ακυρώνει με πρόσχημα μια τυπική ατέλεια, αλλά ο
Ανζελί μόλις ξεφεύγει από ένα πλήθος στασιαστών που έσπασαν τη φυλακή
για να τον κομματιάσουν. Τον Μάρτιο, το Ανώτατο Δικαστήριο αρπάζει τον
ναύαρχο Εστεβά,πρώην αντιπρέσβη στην Τυνησία, γλυτώνει με μια ισόβια
κάθειρξη σύντομης διάρκειας, αφού δεν αργεί να πεθάνει στην φυλακή από
την κακομεταχείριση. Οι μερικές εκατοντάδες των ατόμων που
καταδικάστηκαν και τουφεκίσθηκαν, απο την απελευθέρωση ως τον τερματισμό
των εχθροπραξιών, περιλαμβάνουν εξίσου προδότες, βασανιστάς και
καταδότες που εκατό φορές άξιζαν τον θάνατο, όσο και δυστυχισμένους που
θα είχαν τιμωρηθή με μερικά χρόνια εθνικής αναξιότητος, αν είχαν
παρουσιασθή στα ίδια δικαστήρια ένα χρόνο αργότερα. Αλλά ένα δεύτερο
κύμα εκκαθαρίσεων αρχίζει. Η γερμανική ήττα παραδίδει στην εθνική οργή
τους Γάλλους που, είτε θεληματικά είτε με εξαναγκασμό, ακολούθησαν πέραν
του Ρήνου, την Βέρμαχτ. Στις 26 Απριλίου, ο στρατάρχης Πεταίν,
κωφεύοντας στην παραίνεση να ζητήσει άσυλο στην Ελβετία, παραδίδεται στα
χέρια των γαλλικών αρχών, περιμένει την κρίση του στο φρούριο του
Μονρούζ, κοντά στον πάσσαλο των εκτελέσεων όπου είχε δεθή ο Μπραζιγιάκ. Ο
Λαβάλ πέταξε στην Ισπανία, όπου ο Φράνκο, πολύ ενωχλημένος, τον
φυλάκισε στο φρούριο Μοντχούιτς. Εκτός από τον Ντόριο, που σκοτώθηκε από
ένα πυροβολισμό αεροπλάνων σ ένα δρόμο της Γερμανίας, οι κυριώτεροι
Γάλλοι χιτλερικοί δοκίμασαν να χαθούν μέσα στα πλήθη της ήττας που
περιπλανιόταν στη Γερμανία. Οι περισσότεροι, ο Φερνάν ντέ Μπρινόν, ο Ζάν
Λυσαίρ, ο Μαρσέλ Μπυκάρ, ο Ζόζεφ Νταρνάν, ο Ζάν Ερόλ-Πακί κ.α.,
συνελήφθησαν ο ένας μετά τον άλλον. Το καλοκαίρι που έρχεται θα είναι
ακόμη μια τρομερή εποχή των δικαστών. Οι μεγάλες δίκες της
απελευθερώσεως αρχίζουν. Απο υλικής απόψεως, η Γαλλία έχει πληγεί
λιγώτερο απο την Γερμανία. Η πρωτεύουσά της είναι άθικτη, οι μεγαλύτερες
πόλεις της γλύτωσαν απο τις μαζικές καταστροφές, και δύο μόνον απο τις
επαρχίες της, η Νορμανδία και η Αλσατία, καταστράφηκαν σε μεγάλη έκταση
απο το πύρ των μαχών. Αλλά οι ζημιές είναι μεγάλες.
Ένα μέγα έθνος με κουρέλια,ένα μέγα έθνος που τουρτουρίζει, ένα μέγα
έθνος που λιμοκτονεί. Οι μερίδες διατροφής της είναι χαμηλότερες απο
εκείνες της γερμανικής κατοχής : 200 γραμμάρια ψωμί την ημέρα, 125
γραμμάρια κρέας ("με κόκαλλα") την εβδομάδα, 250 γραμμάρια ψάρι κάθε
15-20 ημέρες, 200 γραμμάρια βούτυρο και μια λίβρα ζάχαρη τον μήνα. Ο
ανεπαρκής επισιτισμός είναι και ακανόνιστος εξ αιτίας των μικρών
αποθεμάτων και της ανασφάλειας των μεταφορών. Στις αρχές του 1945 δεν
απέμειναν στην Γαλλία παρά 6.000 τόννοι ζάχαρη, αφού οι αγροί το 1944
δεν έδωσαν παρά 239.000 τόννους αντί των 800.000 της κανονικής
προπολεμικής παραγωγής. Το γάλα είναι τόσο σπάνιο, που διατιμημένο 6
φράγκα ή λίτρα, είναι δυσεύρετο κάτω απο τα 60 φράγκα. Όπως και στη
Γαλλική επανάσταση, η οργή βράζει εναντίον των αρτοποιών, των χασάπηδων,
των γαλατάδων, εναντίον της γιγαντιαίας και ακατάσχετης,σκανδαλώδους
και αναπόφευκτης μαύρης αγοράς, εναντίον προνομίων κάθε προελεύσεως, που
καθιέρωναν την ανισότητα στα στομάχια. Στις κεντρικές αγορές έγιναν
διαμαρτυρίες εναντίον στρατιωτικών που, κάνοντας κατάχρηση της εξουσίας
τους να επιβλέπουν την προτεραιότητα, διάρπαζαν τα φορτία φρούτων και
οσπρίων. Στον 20ο αιώνα, μέσα στο Παρίσι, το πανάρχαιο πρόβλημα της
διατροφής απειλεί να προκαλέσει διαταραχές των πεινασμένων. Οι
οικονομικές δυσκολίες δεν είναι μικρότερες.
Faith and Race
