Γνωρίζατε, αγαπητή μου Άνγκελα ότι πέρασα την εβδομάδα μου στο Βέλγιο, στο οποίο οι παριζιάνικες καφετέριες βρίσκονταν σε απεργία, δεν ήρθα, όπως φαίνεται να το υπαινίσσεστε, από μια υπέρμετρη αγάπη της βελγικής μπύρας, η οποία άλλωστε είναι εξαιρετική, ούτε για να καταθέσω ένα ασφαλές τραπεζικό κεφάλαιο, το οποίο δεν διαθέτω. Θα σας διηγηθώ κάποια μέρα γιαυτό το ταξίδι, αλλά θα πρέπει πρώτα να απαντήσω στην ερώτηση, που μου θέτετε και με αγχώνει λίγο: "Έχετε δει τον Λεόν Ντεγκρέλ;"
Αναγνωρίζω πράγματι το γοητευτικό παραλογισμό της καρδιάς σας και του πνεύματος σας καθώς και εσείς αγαπάτε το Λαϊκό Μέτωπο, και βγάζετε πρόθυμα στο τσάι των φίλων σας, εκτός από ένα νόστιμο μενού και πυγμή, αλλά είστε ευαίσθητη με τους ηγέτες και ο τελευταίος γεννηθείς από αυτούς τους ηγέτες, κρυφά, σας ευχαριστεί. Λοιπόν, να είστε σίγουρη, αγαπητή Άνγκελα, εγώ είδα τον άνδρα για τον οποίο μου μιλάτε. Θα είχα, το ομολογώ, κάποιο ηθικό ενδοιασμό σε σας να το περιγράψω, αν απευθυνόμουν σε κάποιον άλλον: οι Γάλλοι είναι πολύ δύσκολο να μιλάνε για πράγματα που αφορούν το Βέλγιο και θα φοβόμουν μήπως με κοροϊδέψουν. Διάβασα στην εφημερίδα Rex ένα κακόβουλο σχόλιο: το απόσπασμα μιας συνέντευξης με τον Λεόν Ντεγκρέλ από μια παριζιάνικη εφημερίδα ευρείας κυκλοφορίας. Πιστέψτε με, ήταν αρκετό αυτό: αλλά θα προτιμούσα να μην την είχα διαβάσει. Είδα λοιπόν τον Λεόν Ντεγκρέλ, τη μέρα που έκλεινε τα τριακοστά του γενέθλια, στις 15 Ιουνίου, τελευταία. Αυτός ο νεαρός ηγέτης για να πω την αλήθεια, δεν μου φαινόταν πάνω από εικοσιπέντε χρονών. Και πρώτα απ΄όλα πρέπει να ομολογήσω ότι αυτό το δυνατό αγόρι, συγκριτικά με τα άλλα αγόρια της ηλικίας του, τον χαρακτηρίζει μια πικρή μελαγχολία. Πιστέψαμε ότι έχασε την υπόληψη της η εφημερίδα Rex επικαλώντας ένα νεανικό κίνημα. Σήμερα, υπάρχουν άνδρες κάθε ηλικίας γύρω από τον Λεόν Ντεγκρέλ και το πνεύμα είναι αυτό που σχετίζεται με τη νεολαία. Αλλά το βασικό στοιχείο της γνήσιας νεότητας, είναι η νεανική φύση των εμψυχωτών.
Αλίμονο! αγαπητή μου Άνγκελα πότε θα έχουμε στη Γαλλία ένα νεανικό κίνημα;
Έχει άλλους παρατηρητές πιο μεγάλους ίσως, και τα γραφεία της εφημερίδας Rex ήταν δυσπρόσιτα όπως αυτά τα γραφεία της καθημερινής Le Pays Réel, στα οποία θα πάω σε λίγο να αγοράσω κάποια φυλλάδια και αυτό το ρεξιστικό έμβλημα με το οποίο εκπλήττω τους περαστικούς στο Παρίσι. Έχω δει αυτούς τους αιώνιους φοιτητές, ανοργάνωτους, ευδιάθετους, στους οποίους φαίνονται ότι κυριαρχούν το αστείο και το χιούμορ. Και έπειτα λέγεται ότι αυτοί οι φοιτητές είχαν πίσω τους εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, που τους ακούμε και ότι δύνανται να είναι η αρχή ενός πολύ μεγάλου πράγματος, και ότι έχουμε, σε κάθε περίπτωση, πολλά να μάθουμε από αυτούς. Βλέπω να έρχεται προς το μέρος μου αυτός ο νεαρός άνδρας με γρήγορο βηματισμό, καλοντυμένος, του οποίου τα μάτια λάμπουν φωτίζοντας το πρόσωπό του. Μου μιλά με αυτή τη βαριά φωνή που αρμόζει στα πλήθη, εκκωφαντική αλλά φυσική. Δεν ξέρω ακόμα τι μου λέει, αυτό μονάχα αξίζει:
Ξέρω μόνο ότι αποπνέει μια όρεξη για ζωή, μια αγάπη για τη ζωή, αλλά παράλληλα και μια επιθυμία να βελτιώσει αυτή τη ζωή για όλους, να αγωνιστεί για πράγματα που είναι αξιοθαύμαστα. Δεν νομίζω, αγαπητή μου Άνγκελα να υπήρχαν μεγάλοι ηγέτες, χωρίς ένα αρκετά ισχυρό ζωώδες ένστικτο, σωματικής διάπλασης. Δεν ξέρω αν ο Λεόν Ντεγκρέλ έχει άλλα προσόντα: είχε κυρίως αυτά.
Έχει άλλα που είναι εμφανή αλλά είναι όλα αυθόρμητα. - Δεν είμαι ένας θεωρητικός πολιτικός, λέει με τόλμη. Η πολιτική, είναι ένα πράγμα που αισθάνεται, είναι ένα ένστικτο. Αν δεν έχουμε αυτό το ένστικτο, είναι ανώφελο να ψάχνουμε τι θα μπορούσε να είναι. Αλλά βεβαίως, χρειάζεται δουλειά, πρέπει να κάνουμε προσπάθειες. Πριν αρκετά χρόνια το γνωρίζαμε. Δεν έρχεται σε μια μέρα το καλοκαίρι.
Καθώς αυτή η φράση φαίνεται ότι του αρμόζει, αυτή η προσωρινή εκδοχή της πολιτικής, αυτός ο πολύ σπουδαίος τρόπος το να νιώθεις τον άνεμο, να ψάχνεις την ουσία σε σαρκικά πράγματα. Είναι όπου ο Λεόν Ντεγκρέλ έχει αγγίξει τόσο πολλά πνεύματα στο Βέλγιο, ακόμη και πέρα από τα σύνορα. Καθιέρωσε στην εφημερίδα Rex όχι ιδέες, αλλά τάσεις. Τάσεις οι οποίες μεταφράζονται άλλοτε λεπτομερώς με ένα πολύ πιο ακριβή τρόπο από ό, τι νομίζουμε. Για αυτό ακριβώς είναι επιφυλακτικός υπό την έννοια ότι υπάρχουν και λεπτομερή αιτήματα, στα οποία το Rex έχει επιτυχία: η λεπτομέρεια είναι η καθημερινή μας ζωή, και όχι η γενίκευση, και οι γυναίκες, αγαπητή μου Άνγκελα, θα έπρεπε να το καταλάβουν αυτό.
Είναι ότι τα δεξιά κόμματα στη Γαλλία όπως και στο Βέλγιο, δεν ήξεραν να δουν, μου λέει. Έχουν ένα κοινωνικό πρόγραμμα, φυσικά, αλλά ποτέ δεν το εφαρμόζουν στη ζωή. Αγνοούν αυτή τη ζωή. Η μόνη τάξη που είχε μια εκπαιδευτική πολιτική, καλή ή κακή, είναι η εργατική τάξη: είναι η μόνη που παρευρίσκεται σε συγκεντρώσεις, που διαβάζει τις εφημερίδες, που ξέρει να διεκδικεί αυτό που θέλει. Τα δεξιά κόμματα εξαιρούνται από αυτή τη συμμετοχή του λαού στη ζωή. Και χωρίς το λαό, δείτε, τι θέλετε να κάνετε; Μόνο γι αυτό, πρέπει να αρχίσετε να καταλαβαίνετε.
«Το κίνημά μας είναι ένα λαϊκό κίνημα. Δεν πρέπει να πιστέψουμε ότι είναι οι σοσιαλιστές που κάνουν κάτι για τους εργάτες. 40 ώρες τη βδομάδα; Υπάρχει εδώ και δύο χρόνια στην Ιταλία. Και από τον επόμενο χρόνο, (θα υπάρχει) στη Γερμανία, θα πάνε οι εργάτες κρουαζιέρα τριών εβδομάδων στα Κανάρια, στις Αζόρες, σε σκάφη που προορίζονται γι αυτούς. Είναι τα καθεστώτα εξουσίας που καθιερώνουν τις εργατικές αργίες, οι οποίες συμμερίζονται την αξιοπρέπεια του εργάτη. Γιατί πρόκειται για μας. "Και αρχίζει να γελάει, ξαφνικά, με αυτή τη ζωντάνια που πάντα τον χαρακτηρίζει".
- Αχ! Οι κομμουνιστές είναι έξω φρενών! Δεν μπορούν πλέον να οργανώσουν συγκεντρώσεις, είναι αναγκασμένοι να έρχονται σε αντιπαράθεση με μας. Η κόκκινη σημαία; Είναι η σημαία μας! Το Λαϊκό Μέτωπο; Υπάρχει μόνο ένα, στο Βέλγιο: "Το Λαϊκό Μέτωπο Rex". Το Διεθνές; To εγκωμιάζουμε - με άλλα λόγια. Οι απεργίες; Διεκδικούμε όλα αυτά που μας ζητούν οι εργάτες. Θα καταθέσω μια νομοθετική πρόταση για την αύξηση των μισθών κατά 10%. Μονάχα, όχι δημαγωγία: θα πρέπει ταυτόχρονα να υποβάλλω πρόταση για την αύξηση των εσόδων με το ίδιο ποσοστό. Είναι πιο σοβαρό, προσθέτει:
- Το σημαντικό πράγμα, είναι το πνεύμα με το οποίο τα πάντα επιτυγχάνονται. Κατά τη διάρκεια μιας καταστροφής στα μεταλλεία μας, ο Βασιλιάς Αλβέρτος ρώτησε έναν εργάτη: "Τι θέλετε;" Και ο εργάτης απάντησε: «Θέλουμε να μας σέβεστε». Αυτή είναι η ουσία. Να τι δεν κατανοούν τα δεξιά κόμματα, ούτε για σας, ούτε για μας.
Ο Λεόν Ντεγκρέλ άρχισε να προχωρά μέχρι το γραφείο του. Έχει θυμό για όλη αυτή την παρανόηση των ατόμων της δεξιάς, των ατόμων της αριστεράς, όλων αυτών των παλιών καθεστώτων, όλα αυτά που ενοχλούν, εντός των συνόρων ταυτόχρονα, τόσους νέους ανθρώπους. Όπως όπως μου εξηγεί τα σχέδιά του, πως συνδέονται οι χριστιανικές αρχές τόσο περίεργα με τη σύγχρονη συντεχνιακή αντίληψη. Θέλει να δημιουργήσει μια κοινωνική υπηρεσία για τις γυναίκες, να στέλνει τα νέα κορίτσια της αστικής τάξης καθημερινά στους αρρώστους, στα νεογέννητα, θέλει να αγαπούν τη δουλειά τους, με ό,τι κι αν ασχολούνται. Και ίσως, για ορισμένες οικονομικές αρχές, οι ειδικοί θα είχαν να συζητήσουν.
Δεν είμαι ειδικός, δεν έχω έρθει να συζητήσω. Όχι ότι θα συζητούσα (θα είχα το δικαίωμα;) για την αμιγώς βελγική πολιτική του Λεόν Ντεγκρέλ, φλαμανδική στη Φλάνδρα, βαλονική στη Βαλονία. Ποιος ξέρει αν αυτή η πολιτική δεν θα σώσει το Βέλγιο; Ό, τι με αφορά, το εμπεριέχει αυτή η εφημερίδα, το σημερινό τεύχος της Pays Réel. "Οι εργαζόμενοι όλων των τάξεων ενωθείτε!" θα μπορούσα να διαβάσω στον τίτλο. Είναι η άμεση εστίαση, το νέο λεξιλόγιο αυτού του νεανικού κόμματος. Μπορούμε να σκεφτούμε ό, τι θέλουμε, να το νιώθουμε.
Και έπειτα, η επανάσταση του Λεόν Ντεγκρέλ είναι μια ηθική επανάσταση. Δεν υπάρχει άλλη εξήγηση. Ο Λεόν Ντεγκρέλ θέλει να αναβιώσει τα έντονα συναισθήματα, την αγάπη για το βασιλιά, την αγάπη για το έθνος, το να συμπαραστέκεται στην οικογένεια, να προσφέρει την επίγεια ευτυχία, όσο μπορεί, σε όποιον εργάζεται. Αυτό έκαναν ο Μουσολίνι ή ο Salazar. Να μην μας εκπλήσσει λοιπόν αν δημιουργεί γύρω του τόσες προσδοκίες και ταυτόχρονα πάρα πολύ μίσος.
Στη συνέχεια, μιλάμε για τη Γαλλία, για τον πολιτισμό της, γύρω του αναγνώριζε τόσο τα χρέη, τους ανθρώπους του, την επιθυμία που πρέπει να έχει κάθε πολιτισμένος να δει τη χώρα μας να βγαίνει από αυτές τις φθαρμένες φόρμουλες και τις επικίνδυνες αυταπάτες της. Παρατηρώ ότι τα κόμματά μας, όποια κι αν είναι, δεν λένε τίποτα που να αξίζει σε αυτό το νέο άνθρωπο τον ευθύ και βίαιο. «Δεν υπάρχει παρά ένα κόμμα της δεξιάς που ξέρει τι θέλει από εσάς, μου λέει, είναι η Γαλλική Δράση». Και προσθέτει : «Φυσικά, όλοι έχουμε διαβάσει Maurras." Στη συνέχεια επιστρέφει στην αγάπη του για δράση, στις τεράστιες συγκεντρώσεις του, στα υλικά του σχέδια, όπου αναζωπυρώνει μια μεγάλη ελπίδα. Ξαφνικά σταματάει και πάλι, έρχεται πίσω στη Γαλλία, για να μου πει: "Είναι πιθανό να μην έχετε παρά έναν άνθρωπο, στη Γαλλία, στο πολιτικό προσωπικό: Αυτός είναι ο Doriot." Γιατί σας έκρυβα, αγαπητή μου Άνγκελα, ότι άφησα τον Λεόν Ντεγκρέλ με μια πικρία. Τις προάλλες ήμουν στη Βουλή, ενώπιον νέων και παλιών προσώπων. Εδώ, θα είχα ίσως πολλά να συζητήσω, και πολλά σημεία παραμένουν ασαφή γι αυτό το ρεξισμό ακόμα και μετά την ανάγνωση των βιβλίων των νέων διδακτόρων. Δεν θέλω να κρίνω τίποτα για την ώρα. Αλλά δεν υπάρχουν στον κόσμο μόνο τα βιβλία.
Αυτή η ζωντάνια, σωματική και ψυχική, αυτή η συγκέντρωση των νέων ανθρώπων που φαίνονται σχεδόν να διασκεδάζουν στο να δημιουργήσουν ένα κόσμο, και όποιοι, πράγματι, δουλεύουν με πάθος, μιλούν, γράφουν, αγωνίζονται, τρέχουν ακατάπαυστα στους δρόμους και στα τρένα, κάνουν στάση στα μικρότερα χωριά, και κοιμούνται δύο ή τρεις ώρες την ημέρα, χωρίς όμως ποτέ να σταματήσουν να χαίρονται, όλα αυτά, γιατί να μην τα έλεγα; Εκπλήσσομαι και θλίβομαι. Aπό όλες αυτές τις συγκεχυμένες τάσεις που ταράζουν τη Γαλλία, δεν θα μπορούσε να αναδυθεί μια νέα τάση τελικά;
Δεν ξέρω τι θα κάνει ο Λεόν Ντεγκρέλ, και δεν είμαι προφήτης όπως ο Μ. Blum. Αλλά πιστέψτε με, αγαπητή μου Άνγκελα, είναι αρκετά λυπηρό να σταματήσει στην αρχή κάτι που ξεκινά, και το οποίο απειλείται από τόσους κινδύνους, να βλέπουμε μια ελπίδα που αρχίζει να γεννιέται - και, μα τη πίστη μου, ακόμη κι αν δεν έπρεπε να μας αρέσουν τα πάντα στο μέλλον - να το ποθούμε τουλάχιστον.